2015.06.16 - Lista Skarbów Muzeum Książki Dziecięcej 2014 - Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy

Szesnastego czerwca 2015 roku sala konferencyjna Biblioteki Publicznej m.st. Warszawy zapełniła się twórcami i miłośnikami literatury dla dzieci i młodzieży, a Lista Skarbów Muzeum Książki Dziecięcej wzbogaciła o czternaście nowych, najwartościowszych – zdaniem jury – książek wydanych w 2014 roku z myślą o młodych czytelnikach.

Wspomniane jury – w składzie: Ewa Gruda (przewodnicząca), Lidia Błaszczyk, Hanna Diduszko, Krystyna Kuć, Anna Babula oraz Krystyna Rybicka (konsultacja graficzna) – przyznało nagrody czterem książkom.

Nagrodę główną otrzymał Marcin Szczygielski za książkę Tuczarnia motyli (Wydawnictwo Bajka). Znakomity tekst literacki dopełniają ilustracje Magdy Wosik, wchodzące z nim w nieustanny twórczy dialog. Dzięki obojgu artystom czytelnik ma okazję przeżyć fascynujące i zarazem kształcące przygody, które obfitują w zaskakujące zwroty akcji. Brawurowo wykreowane postacie uosabiają różne, znane z historii i literatury, oblicza władzy. Odnajdowanie tych właśnie – literackich, historycznych, a także filozoficznych – inspiracji autora i delektowanie się sposobem, w jaki je rozwija i polemizuje z nimi, podnosi atrakcyjność powieści i sprawia, że czyta się ją z wielką przyjemnością, niezależnie od wieku.

Reprezentujący autora Tomasz Raczek zaprosił wszystkich gości na film Za niebieskimi drzwiami, który niedługo pojawi się na ekranach kin. Film powstał na podstawie książki Marcina Szczygielskiego, będącej jednym ze skarbów Muzeum Książki Dziecięcej.

Następna nagroda trafiła do Bohdana Butenki za stworzenie dziecięcej postaci, która od lat towarzyszy czytelnikom w filmach, czasopismach i książkach. Tą postacią jest Gapiszon – wedle słów twórcy – wiecznie młody jak bogowie greccy. Gapiszon, po dziecięcemu naiwny, nie rozumie metafor i wieloznaczności wyrazów, bierze świat dosłownie, ale... w końcu doskonale sobie w nim radzi, a dorosłych bohaterów zadziwia, wzrusza i bawi. To zetknięcie "dorosłej" wiedzy o świecie z pełną uroku dziecięcą niewiedzą występuje także w najnowszej książce Bohdana Butenki– Gapiszon i wędzone morze (Wydawnictwo Dreams). Książka – jak zawsze u mistrza – jest przemyślana w każdym calu, doskonale zakomponowana i zawierająca ilustracje idealnie zespojone z tekstem.

Równorzędną nagrodę – dla Iwony Chmielewskiej za książkę Królestwo dziewczynki (Wydawnictwo Entliczek) – przyznano za subtelne, a zarazem pełne mądrości podjęcie tematu kobiecości, która bywa bolesna i niełatwa, ale i przepełniona cudownością ciągłego, cyklicznego stawania się, odradzania, przemiany. Oszczędna, emblematyczna narracja utrzymana w klimacie baśni (dziewczynka jest królewną) i przepojone koronkowym wdziękiem ilustracje sprawiają, że ten „temat trudny” nabiera nieoczekiwanej i zaskakującej lekkości, dzięki czemu trud dźwigania kobiecości może być odczytywany jako wyjątkowy, bezcenny dar.

Nagrodę specjalną otrzymała Krystyna Lipka-Sztarbałłoza Łazienkowe pytania – autorską książkę edukacyjną, wydaną przez Agencję Edytorską Ezop. Jury nagrodziło przede wszystkim mistrzowsko zrealizowany pomysł, polegający na połączeniu różnych rodzajów obrazu z różnymi rodzajami tekstu tak, by powstała książka rozwijająca się i rosnąca wraz z czytelnikiem. Informacje, jedynie zasygnalizowane na początku dzieła, zostają rozwinięte i pogłębione w dalszych jego partiach. Temat – codzienna higiena – został potraktowany w sposób niezwykle taktowny (z minimalną dawką niezbędnej fizjologii), ale i atrakcyjny: autorka przekazuje wiele informacji z zakresu obyczaju, historii, a także sztuki i architektury. Książka uwodzi urodą plastyczną i pociąga ciekawostkami. Jest dowodem na to, że nawet bardzo prozaiczny temat można rozwinąć artystycznie, z wielkim talentem i wyczuciem smaku.

Jury przyznało cztery wyróżniania literackie i graficzne (podajemy w kolejności alfabetycznej).

Wyróżnienie przyznano Iwonie Chmielewskiej za książkę autorską – Oczy (Wrocławskie Wydawnictwo Warstwy). Jest to książka poruszająca, przemyślana, starannie zakomponowana, budząca emocje i zmuszająca do refleksji. Z każdej jej strony patrzą na nas oczy: uważne, przenikliwe, ciekawe, szeroko otwarte, pełne namysłu, rozmarzone. A wszystkie skrywają tajemnicę, którą poznajemy po odwróceniu karty. Nie jest to jednak rzecz wyłącznie o afirmacji wzroku, bo nie wszystkim dany jest dar widzenia – niektórzy z konieczności postrzegają świat innymi zmysłami, równie głęboko, równie mocno.

Piękno tej książki tkwi nie tylko w jej przesłaniu, ale także w niej samej, jako doskonałym dziele słowno-graficznym.

Kolejne wyróżnienie trafiło do Ewy Kozyry-Pawlak za niezwykłej urody i wdzięku książkę autorską Ja Bobik, czyli prawdziwa historia o kocie, który myślał, że jest królem (Wydawnictwo Nasza Księgarnia). Bobik jest królem, to nie ulega wątpliwości. Rządzi niepodzielnie, acz sprawiedliwie w całym domu (przepraszam – w pałacu) i zajmuje kolejne jego rejony spokojnie, lecz systematycznie. Jednym zaś z przywilejów władcy jest posiadanie kogoś, kto sumiennie i wnikliwie przekaże potomności jego wspaniałe dokonania i... konterfekty. Po prostu – utalentowanego kronikarza! Tego trudnego zadania podjęła się Ewa ,,Kociara”–Pawlak i wywiązała się z niego tak, że nawet Jego Wysokość Bobik się zachwycił!

Wyróżnienie otrzymały też Dorota Masłowska (tekst) i Marianna Sztyma (ilustracje) za książkę Jak zostałam wiedźmą. Powieść autobiograficzna dla dorosłych i dzieci (Wydawnictwo Literackie).

To opowieść o współczesnej wiedźmie, która miotłę zastąpiła samochodem, a kota – kołnierzem z mówiącą psią mordą. Ale obiekt jej działań i zabiegów jest niezmienny – człowiek. I to ją cieszy, bo materia jest ta sama: zło, słabości, słabostki i chęć posiadania więcej i więcej nawet za cenę wyzbycia się duszy. Zło można pokonać jedynie dobrem, ale i ono jest podszyte odrobinką nieszczerości i wyrachowania. To opowieść o nas samych, znakomita refleksja o tu i teraz, o być i mieć. Intrygujące ilustracje Marianny Sztymy oddają absurdalny klimat opowieści i stanowią spójną i nierozerwalną całość z tym niezwykłym tekstem, pisanym wartką poetycką prozą.

Kolejne wyróżnienie otrzymali Zofia Stanecka (tekst) i Daniel de Latour (ilustracje) za książkę Domino i Muki. Po drugiej stronie czasu (Wydawnictwo W drodze). Powieść jest bardzo udaną artystycznie realizacją marzeń o doznaniu przemiany otaczającej nas rzeczywistości, o przygodach w nowych, nieznanych miejscach, spotkaniu ludzi różniących się od nas i poznaniu obyczajów, które fascynowałyby swą odmiennością. To wszystko, a także dramatyczne zdarzenia i dreszczyk emocji, odnaleźć można w nagrodzonej powieści. Jej akcja pędzi jak prowadzony przez skrzata i utopca wagonik, który przenosi parę nastoletnich bohaterów w czasy średniowiecza, gdzie, oprócz przygody, czeka na nich – i na czytelników – sporo rzetelnie podanej wiedzy historycznej oraz szczypta filozofii. Oszczędne, pełne subtelnego humoru ilustracje Daniela de Latoura podkreślają dynamizm akcji, tajemnicę, grozę i zaskoczenie.

Decyzją jury pięć książek otrzymało wyróżnienia literackie (podajemy w kolejności prezentacji książek podczas konkursowej gali).

Pierwsze wyróżnienie trafiło do Joanny Jagiełło, autorki Pamiętnika Czachy (Wydawnictwo Literatura). Członków jury zachwycił tekst, ale należy podkreślić, że zarówno ilustracje autorki, stylizowane na rysunki wykonane przez bohaterkę, jak i okładka oraz layout książki autorstwa Elżbiety Chojny służą temu tekstowi, tworząc razem z nim całość spójną i jednorodną. Pani Elżbiecie Chojnie dziękujemy także za niebanalne okładki do dwóch następnych książek.

Pamiętnik Czachy pokazuje świat widziany oczyma dziesięcioletniej rezolutnej dziewczynki życzliwej wobec otoczenia, a w szczególności wobec własnej, patchworkowej rodziny, która – siłą rzeczy – różni się od rodziny standardowej, a życie w niej wymaga od wszystkich jej członków taktu i wzajemnej życzliwości. To książka o dużym ładunku dobrej energii; pogodna, pełna humoru lektura familijna. I dzieci, i dorośli mogą się z niej wiele nauczyć.

Wyróżnienie literackie otrzymała także Dorota Combrzyńska-Nogala za powieść dla młodzieży Możesz wybrać, kogo chcesz pożreć (Wydawnictwo Literatura; okładka Elżbieta Chojna). To ciekawa, pozbawiona infantylizmu i sentymentalizmu, sprawnie opowiedziana historia o dorastaniu, rodzeniu się uczucia i zmaganiach z większymi i mniejszymi problemami. O wysokiej wartości książki stanowią świetnie poprowadzona narracja, traktująca równorzędnie dwa punkty widzenia – dziewczęcy i chłopięcy, żywy język, soczystość rysunku postaci, obraz wielkiego miasta, intelektualne odniesienia i niebanalne przywołanie historii – wciąż żywej i obecnej w świadomości.

Kolejne wyróżnienie literackie przyznano Tomaszowi Trojanowskiemu za powieść Stroiciel (Wydawnictwo Literatura; okładka Elżbieta Chojna). Książka jest współczesną – ukazaną w konwencji urban fantasy – wersją mitu o pochodzeniu dobra i zła. Walka dobra i zła, Boga i Szatana, jest tematem tak starym jak ludzka myśl. Autor sięgnął po ten temat, jak również po – utrwaloną w literaturze romantycznej i współczesnej fantasy – kreację bohatera samotnie walczącego o ocalenie świata (jak Kordian, Frodo czy Ender) po to, by swoją współczesną baśnią poruszyć młodych czytelników i skierować ich uwagę ku realnym, codziennym przejawom zła. Stroiciel to przykład prozy na wskroś nowoczesnej, osadzonej w świecie młodzieżowych realiów, a jednocześnie poruszającej tematy uniwersalne i odwołującej się do literackich arcydzieł.

Wyróżnienie literackie otrzymała również Agnieszka Tyszka za książkę Nawijka na skajpie (Wydawnictwo Akapit Press). To urzekająca nastrojem, pełna eleganckiego, staroświeckiego wdzięku powieść o spotkaniu współczesnej nastolatki, stroniącej od szkoły miłośniczki flamenco i imprezowania, z Nawojką – na pół legendarną pierwszą polską studentką Akademii Krakowskiej, dziewczyną sprzed wieków, która się w „męskie odzienie skryła i z miłości ku nauce wiedzę czerpie”. To książka o przemianie, jakiej pod wpływem Nawojki ulega Amanda, ale również o marzeniach i o cenie, jaką czasami trzeba zapłacić za ich spełnienie.

W imieniu autorki nagrodę odebrała jej urocza córeczka.

I jedyny wpisany na Listę Skarbów Muzeum Książki Dziecięcej 2014 tom wierszy...

Wiersze z kąpieli Jarosława Mikołajewskiego (Wydawnictwo Egmont) zostały wyróżnione za ofiarowanie dzieciom literatury przez wielkie „L”, w której waży się każde słowo. Każdy poetycki obraz i obrazek mają tutaj swoją myślową, emocjonalną i estetyczną wartość, a bogate środki wyrazu odpowiadają treści. W tomiku, w którym pobrzmiewają osobiste, wspomnieniowe tony (wśród nich bardzo istotne akcenty włoskie), widać zaplecze myślowe i kulturę literacką. A wszystko ma wdzięk, lekkość i świeżość morskiej bryzy.

Jury przyznało też wyróżnienie specjalne dla książki edukacyjnej. Na Liście Skarbów Muzeum Książki Dziecięcej nie mogło bowiem zabraknąć dzieła dotyczącego naszego skarbu narodowego, jakim jest Mazurek Dąbrowskiego. Po 1989 roku na polskim rynku wydawniczym nie ukazała się ani jedna książka poświęcona polskiemu hymnowi narodowemu. W 2014 roku tę lukę zapełniło Wydawnictwo Bajka, wydając książkę Mazurek Dąbrowskiego. Nasz hymn narodowy autorstwa Małgorzaty Strzałkowskiej – rzetelne kompendium wiedzy o najważniejszej polskiej pieśni. Opracowanie powstało z myślą o młodym czytelniku, ale informacje w nim zawarte zainteresują też dorosłych. Książka Małgorzaty Strzałkowskiej pozwala zrozumieć znaczenie pieśni dla tych, dzięki którym powstała, i dla nas – współczesnych.

Wszystkim autorom, ilustratorom i wydawcom gratulujemy!

Po oficjalnej części spotkania goście zostali zaproszeni na poczęstunek sfinansowany przez Agencję Autorską Autograf, podczas którego mogli – dzięki Wydawnictwu Literatura – wznieść również toast za nagrodzonych i wyróżnionych.

/EG i AB na podstawie notek o książkach przygotowanych przez członków jury/

Zdjęcia: Anna Babula, Anna Szczepanowska

2015.06.16 - Lista Skarbów Muzeum Książki Dziecięcej 2014

Kontakt

Na skróty...

Polecamy

Szukaj na stronie

Godziny otwarcia

Katalogi Biblioteki

2015.06.16 - Lista Skarbów Muzeum Książki Dziecięcej 2014

Katyń w lasach augustowskich. Rozmowa z Teresą Kaczorowską

Kontakt

Na skróty...

Polecamy

Szukaj na stronie