Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy - Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego we współpracy z Katedrą Studiów Azjatyckich Uniwersytetu SWPS w ramach cyklu czwartkowych spotkań o Azji Wschodniej – DEBATY AZJATYCKIE – zapraszają na spotkanie dyskusyjne:

"Życie polityczne i relacje z państwem z perspektywy zwykłego Japończyka"

Zagadnienia przedstawią:

Prof. Teruji Suzuki – profesor emerytowany Tokai University i wykładowca Uniwersytetu Warszawskiego
Dr hab. Bartosz Wojciechowski – wykładowca UJ
Mgr Edyta Nowicka – wykładowca Uniwersytetu SWPS

Moderator: prof. dr hab. Krzysztof Gawlikowski – Uniwersytet SWPS

31 stycznia 2019 r. (czwartek), w godz. 18.00-20.00

Debata jest na żywo transmitowana w Internecie na stronie Biblioteki. Spotkanie odbędzie się w sali konferencyjnej Biblioteki Publicznej m.st. Warszawy, ul. Koszykowa 26/28, gmach im. St. Kierbedziów. Prosimy o potwierdzenie uczestnictwa na adres Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript..

Archiwum spotkań dostępne na kanale Youtube ( https://www.youtube.com/playlist?list=PLDZalUEvk-GNaiDClmiFp8fI2x0utg50F) oraz na stronie Biblioteki. Zapraszamy na stronę naszej Katedry Studiów Azjatyckich, gdzie są dostępne różne materiały i nasze publikacje jak też na stronę Biblioteki, gdzie znajdą Państwo informacje także o innych debatach na tematy międzynarodowe tam organizowanych wraz z archiwum: http://www.koszykowa.pl/dla-czytelnikow/home/debaty-miedzynarodowe

Życie polityczne w Azji Wschodniej ma wiele osobliwości trudnych do zrozumienia dla człowieka Zachodu. Poza przypadkami lub okresami szczególnymi przede wszystkim mało ono interesuje i angażuje tamtejszych ludzi. Nie rozmawia się o sprawach politycznych w domu, ani z kolegami w pracy i dotyczy to nawet krajów najwyżej rozwiniętych i zmodernizowanych, jak Japonia, Singapur czy Hongkong. Trzeba jednak dodać, że nasze zachodnie fascynacje polityką są zjawiskiem wyjątkowym w świecie.

Przy braku tradycji indywidualistycznych i głębokiej integracji jednostki z grupą, preferencje i wybory polityczne nie są też domeną jednostek, ale grup: rodzin, wspólnot lokalnych, firm, poszczególnych związków zawodowych czy nawet całych jednostek terytorialnych.

Kolejną osobliwością jest małe zainteresowanie kwestiami ideologicznymi, jak też niewielkie znaczenie podziałów na prawicę i lewicę. Dużo bardziej istotne są podziały związane ze stosunkiem do dziedzictwa rodzimego i do cywilizacji zachodniej. Ważną rolę odgrywają grupowe interesy i powiązania, jak też kwestie moralne oraz "zachowywanie twarzy”. Ważnym elementem tamtejszych tradycji społeczno-politycznych jest ogromna rola "pełnego zaufania" kierujących i rządzących do ich podwładnych, a tych podwładnych do ich szefów. Nie może ono być tylko częściowe, powinno być pełne, co nam wydaje się "nieludzkie" i w gruncie rzeczy bardzo ono utrudnia krytyczny dystans, tak ważny w zachodnich systemach demokratycznych.  

Bardzo silne są więzi lokalne, zatem "życie obywatelskie" toczy się przede wszystkim na szczeblu lokalnym, a nie ogólnopaństwowym, często dotyczy spraw lokalnych oraz lokalnych świąt bądź obrzędów. Czyli bywa ono mało "polityczne”.

Warto też zwrócić uwagę, że społeczeństwo obywatelskie działa tam dynamicznie, ale w formach bardzo odmiennych od zachodnich.  Michael Frolic (z Australii) użył do współczesnych Chin określenia: "społeczeństwo obywatelskie kierowane przez państwo" (civil-society-led-by-the state). Wydaje się, że ta formuła dość dobrze oddaje charakter normalnego funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego w wielu krajach tamtego regionu, gdyż w okresach buntu może ono zwracać się przeciwko rządzącym.

Wreszcie jako ostatnią osobliwość trzeba wymienić brak tradycji rządów prawa, nikłe zrozumienie dla obcej tam koncepcji "czyichś praw" (w tradycji konfucjańskiej kluczowe były powinności społeczne) i ograniczone stosowanie prawa. W rezultacie odgrywa ono znacznie mniejszą rolę niż na Zachodzie.

Japonia, która jako pierwsza w Azji zaczęła przyswajać sobie cywilizację zachodnią i robiła to w szerokim zakresie wydaje się być mistrzynią w ukazywaniu Zachodowi swego nowoczesnego, zokcydentalizowanego oblicza, choć realnie za tą fasadą kryją się nieco tylko zmodyfikowane tradycje. Japonia chlubi się, na przykład, swoim systemem demokratycznym, ale Yoshio Sugimoto określa tamtejszy ustrój jako "przyjazny autorytaryzm" (friendly authoritarianism), a dokładniej należałoby go określić jako "autorytaryzm opiekuńczy" i to "rozproszony”, bo wcale nie narzucany przez władze centralne lecz funkcjonujący kapilarnie jako system powszechnie praktykowany. Szkic ten jest mojego autorstwa i dotyczy przede wszystkim krajów rozwijających się w kręgu cywilizacji konfucjańskiej.

Paneliści spróbują ustosunkować się do tych kwestii i przedstawić własne poglądy na życie we współczesnej Japonii. Będą nimi:

-  prawnik prof. Teruji Suzuki, emerytowany profesor Tokai University i Kagawa University, obecnie wykładający jako visiting profesor na Uniwersytecie Warszawskim i w Akademii im. Leona Koźmińskiego, a także członek zagraniczny Instytutu Nauk Prawnych PAN;

- japonista dr hab. Bartosz Wojciechowski wykładający na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz na Uniwersytecie SWPS, oraz

- japonistka i doradczyni w biznesie Pani Edyta Nowicka mieszkająca stale w Tokio, ale także wykładająca na Uniwersytecie SWPS. 

Prof. dr hab. Krzysztof Gawlikowski
Kierownik Katedry Cywilizacji Azji Wschodniej
Uniwersytetu SWPS

15 stycznia 2019  r.