Biblioteka Publiczna m. st. Warszawy - Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego
oraz
Polskie Towarzystwo Afrykanistyczne
Katedra Języków i Kultur Afryki UW
Afrykamera
Staromiejski Dom Kultury
zapraszają na debatę online w ramach cyklu "Afryka na Koszykowej"
Wspólnoty chrześcijańskie w Afryce a zaangażowanie
społeczno-polityczne – inspiracje arcybiskupa Desmonda Tutu
debata odbędzie się w formule on-line
16 marca br. w godz. 18.00 - 20.00
Link do debaty:
Zmarły 26 grudnia 2021 r. anglikański arcybiskup Kapsztadu i obrońca praw człowieka, Desmond Tutu stanowi impuls dla podjęcia debaty na temat roli kościołów chrześcijańskich w przestrzeni publicznej i w obliczu wyzwań społeczno-politycznych współczesnej Afryki.
Arcybiskup Desmond Tutu reprezentował jeden z kościołów misyjnych, przeniesionych na grunt afrykański z Europy. Jego zaangażowanie społeczno-polityczne nie tylko zostało zauważone przez wspólnotę międzynarodową, ale również otrzymało wsparcie w postaci nagród (m.in. Pokojowa Nagroda Nobla, 1984), nominacji (arcybiskup Kapsztadu, 1986) i doktoratów honoris causa (m.in. Uniwersytet Warszawski, 2004). Działalność Arcybiskupa w obronie praw człowieka i zrównoważonego rozwoju miała istotny wpływ na stosunki społeczne w Republice Południowej Afryki.
Myślą przewodnią debaty będzie kwestia obecności kościołów chrześcijańskich w przestrzeni publicznej i ich zaangażowanie na polu społeczno-politycznym. We współczesnej Afryce można wyróżnić trzy typy wspólnot o charakterze chrześcijańskim: kościoły misyjne, niezależne kościoły afrykańskie i wspólnoty ewangelikalne o orientacji głównie pentekostalnej. Każdy z tych typów wspólnot ma swoją historię, powiązania transnarodowe i regionalne oraz bierze udział w życiu publicznym. Afryka stanowi dzisiaj laboratorium nowych form chrześcijaństwa. Czy wspólnoty chrześcijańskie powinny angażować się w sprawy państwowe? Czy ich liderzy mają prawo wypowiadać się i z jakiego powodu? Czy powinny tylko głosić Ewangelię i unikać wypowiadania się na niereligijne tematy? Czym charakteryzuje się teologia afrykańska i jaka jest jej rola w budzeniu świadomości społecznej? Na ile głos liderów chrześcijańskich jest obiektywny, biorąc pod uwagę ich możliwe związki w władzą lub reprezentowanie interesów własnej wspólnoty?Jakie relacje utrzymują poszczególne wspólnoty między sobą? Jakie są ich relacje do władzy państwowej? Jakie są ich priorytety? Jakie strategie stosują, aby mieć wpływ na społeczeństwo i pozyskiwać adeptów?
Poszukiwaniem odpowiedzi na powyższe pytania zajmą się zaproszeni do dyskusji paneliści:
- ks. dr Stanisław Grodź SVD, od 1984 związany ze Zgromadzeniem Słowa Bożego. Odbył międzykulturowo-pastoralny staż (Overseas Training Programme) w Ghanie (1988-90). Studiował katolicką teologię i religioznawstwo (magisterium, KUL 1994: Rozwój islamu w Ghanie do uzyskania przez nią niepodległości w 1957 roku). Roczny kurs ‘Religie w Afryce’ w School of Oriental and African Studies (1997-98; u prof. Louisa Brennera i Paula Gifforda). Magisterski kurs w Centre for the Study of Islam and Christian-Muslim Relations, Selly Oak Colleges, University of Birmingham (M.A. in Islamic Studies, 1999: Towards Spiritual Reconciliation. Early development of Amadou Hampâté Bâ’s ecumenical ideas, promotor: dr Sigvard von Sicard). Doktorat w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (2003: Wybrane nurty afrykańskiej chrystologii w ich rodzimym kontekście kulturowym, promotor: prof. Henryk Zimoń). Wykładowca w Katedrze Historii i Etnologii Religii KUL (2003-16); odbył pobyt badawczy w Ghanie (III-XI 2006). W Anthropos Institute Sankt Augustin, Niemcy od 2016 r. Pełni obecnie funkcję dyrektora Instytutu. Jest autorem książki (2005), redaktorem 9 prac zbiorowych i ok. 50 artykułów naukowych w języku polskim i angielskim. Od 2012 r. jest członkiem grupy redakcyjnej Christian-Muslim Relations. A Bibliography History, 1500-1914 (CMR1900). Najnowsza publikacja: S. Grodź, S.M. Michael, R. Schroeder (eds), Giants’ Footprints. 90th Anniversary of Anthropos Institute (1931-2021), Baden-Baden: Academia Verlag, 2021 (https://www.nomos-shop.de/academia/titel/giants-footprints-id-101058/)
- dr hab. Anna Niedźwiedź, prof. UJ jest antropologiem kulturowym, Członkiem Prezydium Komitetu Nauk Etnologicznych PAN, Z-cą Przewodniczącego Komisji Studiów Afrykańskich KNE PAN, Członkiem: Rady Naukowej Jagiellońskiego Centrum Badań Afrykanistycznych, Komitetu Naukowego sieci PILNET (Pilgrimage Studies Network) w ramach EASA (European Association of Social Anthropologists) oraz Członkiem Rady Dyscypliny Nauki o Kulturze i Religii UJ. Obszary badawcze Profesor Niedźwiedź to antropologia religii, antropologia wizualna i zmysłów, antropologia przestrzeni i ruchu oraz krytyczne studia nad dziedzictwem, a także etnografia jako doświadczenie dialogiczne. Jej obecne projekty badawcze koncentrują się na dwóch tematach. Pierwszy z nich poświęcony jest pozycji oraz pozycjonowaniu się kobiet w kontekście współczesnego afrykańskiego chrześcijaństwa. Profesor Anna Niedźwiedź kieruje grantem pt. „Pomiędzy marginalizacją a umocnieniem. Kobiety w katolicyzmie afrykańskim (przypadek Ghany)” (WOMAC) przyznanym w ramach konkursu OPUS 16 Narodowego Centrum Nauki. Projekt łączy badania etnograficzne prowadzone w Ghanie z rozpoznaniem szerszego kontekstu, m.in. związanego z działalnością afrykańskich feministek i teolożek, dyskursami na temat kobiet i religii w różnych częściach Afryki oraz w obrębie afrykańskich diaspor, a także ruchów pan-afrykanistycznych. Równolegle Profesor Niedźwiedź kontynuuje badania rozpoczęte w 2016 r. w ramach międzynarodowego projektu poświęconego procesom formowania dziedzictwa („The heritagization of religion and the sacralization of heritage in contemporary Europe”). Szczególnie interesują Ją wyobrażenia oraz dyskursy na temat „dziedzictwa religijnego”, a także instytucjonalne oraz oddolne formy sakralizacji przestrzeni traktowanych jako związane – bądź wręcz ucieleśniające – to, co przez jednostki i grupy zostaje uznane za „dziedzictwo”. Profesor Niedźwiedź jest autorką wielu publikacji naukowych, min. książek: Obraz i postać. Znaczenia wizerunku Matki Boskiej Częstochowskiej (2005) oraz Religia przeżywana. Katolicyzm i jego konteksty we współczesnej Ghanie (2015).
- ks. prof. dr hab. Jacek Pawlik SVD ‒ w podwójnej roli panelisty oraz moderatora debaty ‒ profesor tytularny nauk humanistycznych, etnolog, afrykanista, religioznawca, zatrudniony na stanowisku profesora w Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie. Prowadzi badania związane ze strategiami przeżycia w miastach globalnego Południa, prekariatem i ekonomią nieformalną. Zajmuje się również rolą religii w kanalizowaniu frustracji i podtrzymywaniu nadziei na lepsze życie oraz tradycją jako czynnikiem zacofania i rozwoju. Interesują go również problemy adaptacji kulturowej oraz dialog międzykulturowy. W latach 1991-1992 był rektorem Institut de Pédagogie Religieuse – Saint Paul, Lomé; w latach 1993-1999 był współredaktorem International Journal of Ethnology and Linguistics „Anthropos”. W latach 1995-1999 był lektorem a następnie docentem w Philosophisch-Theologische Hochschule SVD, Sankt Augustin (Niemcy). W latach 1999-2007 był adiunktem w UWM, następnie, w latach 2007-2019 profesorem nadzwyczajnym w tej samej uczelni, a od 2019 roku jest profesorem zwyczajnym. Jest kierownikiem studiów doktoranckich (2010-2014) i ponownie od 2016 roku. Był kierownikiem Katedry Misjologii, Religiologii i Etnologii 2001-2004, kierownikiem Katedry Filozofii i Kultury Chrześcijańskiej 2010-2014, prodziekanem ds. nauki Wydziału Teologii 2008-2012, dziekanem Wydziału Teologii 2014-2016. Od 2020 roku sprawuje funkcję kierownika Katedry Teologii Moralnej i Nauk o Rodzinie. Jest autorem licznych książek: L’experience sociale de la mort (Fribourg 1990); Zaradzić nieszczęściu (Olsztyn 2006); Iciin takaldau. Les contes basari (Olsztyn 2010); Miasto kreatywnych ludzi (Olsztyn 2016); Twórcza codzienność mieszkańców Lomé (Olsztyn 2018) – książka wyróżniona jako najlepsza publikacja afrykanistyczna roku; Ku nowej kulturze. Zmagania adaptacyjne (Olsztyn 2020). Otrzymał liczne nagrody Rektora UWM Nagrody Rektora UWM za osiągnięcia w dziedzinie naukowej: 2003, 2006, 2007, 2011, 2017 oraz w dziedzinie organizacyjnej 2001; 2012; 2014; 2015. Profesor Jacek Pawlik jest członkiem Senatu Uczelni 2012-2020; uczelnianej Komisji Etycznej ds. Badań na Ludziach od 2016-; Komitetu Nauk Etnologiczny PAN od 2015-; Komisji Nauk Humanistycznych Oddziału PAN w Olsztynie i w Białymstoku z siedzibę w Olsztynie od 2016-; członkiem rady Centrum Badań nad Dziedzictwem Kulturowym i Przyrodniczym UWM w Olsztynie, 2013-2016 oraz Komitetu ds. Dialogu z Religiami Niechrześcijańskimi Konferencji Episkopatu Polski od 2006-. Profesor Pawlik jest również członkiem licznych organizacji naukowych: Międzynarodowego Instytutu Etnologii i Lingwistyki „Anthropos”, Steyler Missionswissenschaftliches Institut; Polskiego Towarzystwa Afrykanistycznego; Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego oraz Olsztyńskiego Forum Nauki.
- ks. prof. dr hab. Jarosław Różański OMI, misjolog-afrykanista. Od października 1999 r. pracuje na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. W latach 2004-2013 był kierownikiem Katedry Historii Misji oraz kierownikiem Sekcji Misjologii. Od 1 marca 2013 r. jest kierownikiem Katedry Misjologii. Od 1 września 2013 r. do 30 września 2016 r. był dyrektorem Instytutu Dialogu Kultury i Religii. Obecnie pełni funkcje prodziekana Wydziału Teologicznego UKSW. Ponadto jest członkiem Komitetu Episkopatu Polski ds. Dialogu z Religiami Pozachrześcijańskimi, w latach 2002-2012 r. był wiceprzewodniczącym, a od 2012 r. jest członkiem zarządu Polskiego Towarzystwa Afrykanistycznego. Jest autorem licznych artykułów, współredaktorem tomów zbiorowych oraz autorem kilkunastu monografii, m.in. Misje a promocja ludzka według dokumentów soborowych i posoborowych oraz praktyki misyjnej Kościoła (2001), Inkulturacja Kościoła wśród ludów Środkowego Sudanu (2004), Wokół koncepcji inkulturacji (2008), Polscy oblaci wśród Indian i Inuitów (2012), Misjonarze oblaci Maryi Niepokalanej na Madagaskarze (1980-2010) 2012, Polskie misjonarki i misjonarze w Afryce (2012), Działalność polskich oblatów Maryi Niepokalanej w Kamerunie (1970-2010) (2015).
- dr Natalia Zawiejska ukończyła studia magisterskie i doktorskie w zakresie religioznawstwa. Stypendystka DAAD (Erfurt) i Erasmus (Lipsk). Uczestniczyła w projektach badawczych afiliowanych przy ICS UL w Lizbonie (researcher) oraz SOAS w Londynie (visiting scholar). Jej głównym obszarem zainteresowań jest religia w świecie współczesnym w ujęciu antropologii i socjologii. Szczególnie bliska jest jej perspektywa postkolonialna. Zajmuje się zagadnieniami religii w Afryce, zwłaszcza w Angoli, krajach Luzofonii oraz w afrykańskich diasporach w Europie. Ponadto interesują ją zagadnienia materialności oraz medialności religii, relacji religii i przestrzeni, a także religii w kontekście sztuki, praktyk muzealnych i wystawienniczych. Zainteresowania te są związane ze studiami kuratorskimi w zakresie sztuki współczesnej, które ukończyła na Uniwersytecie Jagiellońskim. Religię widzi w kategoriach wyobraźni społecznej i antropologii wyobraźni. Specjalizuje się badaniach pentekostalizmu. Prowadziła badania terenowe w Angoli, na Wyspach Zielonego Przylądka, w Portugalii, Wielkiej Brytanii i w Polsce. Jej najnowszy projekt badawczy dotyczy relacji religii i miejskości w Polsce.
Nagranie transmitowane będzie na stronie internetowej Biblioteki: www.koszykowa.pl oraz na kanale YouTube Biblioteki.
Zapraszamy!
