Wprowadzenie - Ambasador Krzysztof Szumski

Temat dzisiejszego wykładu brzmi szczególnie fascynująco.” Smok, niedźwiedź i tryzub”, z uszczegółowieniem „Chiny wobec rosyjskiej inwazji na Ukrainę”. Same relacje rosyjsko – chińskie są niezwykle ciekawe i ważne dla świata, a wprowadzenie aspektu wojny na Ukrainie, dodatkowo komplikuje oceny, ale też je urealnia i weryfikuje.

Stosunki rosyjsko – chińskie, pojawiły się  na przełomie XVI i XVII wieku, ale dopiero w końcu XVII  i w całym  XVIII wieku  zaczęły mieć znaczenie dla obu państw. W wieku XIX , a szczególnie  w jego drugiej połowie, relacje  te  wpływały  na  region Azji Północno – Wschodniej. W pierwszej połowie XX wieku  te stosunki  kształtowały   już sytuację  w całej Azji. W II połowie  XX wieku   relacje rosyjsko – chińskie zaczęły w sposób istotny oddziaływać na sytuację ogólnoświatową, a w początkach XXI wieku stosunki  te stopniowo zwiększały swój  wpływ   na rywalizację kto będzie światowym hegemonem lub   jednym z głównych rozgrywających w świecie wielobiegunowym, jaki prawdopodobnie niedługo  powstanie.

Wojna na Ukrainie, wywołana brutalną rosyjską agresją ( choć  wpływ na ten fakt  miały   też inne ważne czynniki, m.in. związane z polityką Stanów Zjednoczonych ) , skłania do bardzo szczegółowego przeanalizowania polityki Rosji i Chin  względem   siebie i pozwala na weryfikację niektórych oficjalnych wypowiedzi  i stanowisk. Najnowszymi wydarzeniami w tym zakresie  są:   niedawna  rozmowa telefoniczna przywódców Chin i Rosji  i wypowiedź prezydenta Chin na forum ekonomicznym w Petersburgu oraz wypowiedzi obu prezydentów na konferencji formatu BRICS.

Właściwe  przedstawienie i ocenę tego tematu, komplikuje w naszych polskich warunkach, występowanie wyjątkowo silnej   rusofobii (częściowo historycznie uzasadnionej, ale ostatnio  także  inspirowanej z zewnątrz). Wprowadzenie elementu konfliktu rosyjsko - ukraińskiego, choć generalnie ułatwia poznanie  intencji partnerów rosyjskiego i chińskiego, to w przypadku Polski i Polaków, może również utrudniać właściwą ocenę. Posłużę się tu osobistym przykładem – mam powody do zdecydowanego braku sympatii zarówno do Rosji, jak i  do obecnego rządu Ukrainy, i w podobnej sytuacji pewnie jest wiele innych osób ( oczywiście w żadnym przypadku nie odnoszę tego do działań pomocowych dla społeczeństwa ukraińskiego, w których też uczestniczę). Co gorsza mamy  w Polsce również  coraz częstsze  próby szerzenia także sinofobii, są one niemal w całości wynikiem wyrachowanych nacisków i inspiracji z zewnątrz, ale w swoich skutkach  mogą być dla nas niezwykle szkodliwe, mając na uwadze bardzo dobre dotychczas relacje polsko – chińskie i stale  rosnące miejsce Chin w świecie, w każdej niemal dziedzinie życia. Nasze polskie odczucia emocjonalne nie powinny w żadnym przypadku  przeszkadzać w realistycznym spojrzeniu na ewolucję współczesnego świata, a szczególnie na faktyczną grę interesów i brutalną walkę o kasę i wpływy, czego zewnętrznym tragicznym przejawem jest wojna na Ukrainie.

Ten niezwykle ciekawy, ale  jakże  skomplikowany temat,  przedstawi pan Profesor Michał Lubina - profesor nadzwyczajny w Instytucie Bliskiego i Dalekiego Wschodu  UJ, wykładający na szeregu uczelni zagranicznych, w tym na, bliskim mojemu sercu, Uniwersytecie Chulalongkorna w Bangkoku w 2018r., niewątpliwie najsławniejszej uczelni wyższej  w Tajlandii ( pełniłem w tym kraju  misję ambasadora w  latach 1992 – 97). Autor wielu wartościowych i fascynujących książek o problematyce  azjatyckiej, w tym dwu o stosunkach rosyjsko – chińskich, i przygotowujący już trzecią książkę na ten temat. Także  bardzo  wybitny znawca  problematyki birmańskiej.