Skarby na Koszykowej - Herbarz Polski Kaspra Niesieckiego - Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy

Kasper Niesiecki Herbarz polski: powiększony dodatkami z poźniejszych autorów, rękopisów, dowodów urzędowych i wydany przez Jana Nep. Bobrowicza z lat 1839-1846.

2016 07 20 12 52 01 IMG 1884 Wydanie Herbarza z lat 1839-1846 dostępne w oryginale w Czytelni Faustyna Czerwijowskiego - uzupełnione pracami późniejszych autorów, rękopisów, dowodów urzędowych i opublikowane przez Jana Nep. Bobrowicza odznacza się przepięknie, ręcznie kolorowanymi herbami oraz złoconymi brzegami. Niezwykłość i piękno kolorowych herbów można docenić szczególnie w porównaniu z czarno białymi wydaniami tego herbarza. Mimo upływu wielu lat dostrzegamy intensywność kolorów oraz strukturę farby delikatnie wypełniającej herby.

Historia Herbarza Polskiego:

Pierwsze wydanie Herbarza Polskiego ukazało się w 1728 r. we Lwowie i było ono dziełem życia Kaspra Niesieckiego wybitnego genealoga, filozofa i jezuity. Tom pierwszy herbarza został wydany dzięki pomocy Marianny z Potockich Tarłowej, na jej polecenie dzieło pisane było w języku polskim, a nie – jak zamierzał autor – po łacinie. Herbarz w swej części początkowej obok herbów państwowych i wojewódzkich zawiera spisy panujących w Polsce i na Litwie, senatorów, ministrów, marszałków izby poselskiej, generałów wielkopolskich oraz marszałków trybunałów. Potem zamieszczono ułożone alfabetycznie herby z ich opisami i historią powstania, a równolegle z nimi, również alfabetycznie, krótsze lub dłuższe informacje o dziejach poszczególnych rodzin.

Praca Niesieckiego spotkała się z krytyką i została źle przyjęta przez mu współczesnych. Niesieckimu zależało szczególnie na tym, by gloryfikować te rodziny, które wydały wybitnych duchownych, zwłaszcza jezuitów, i które hojnie łożyły na pobożne fundacje. Poświęcał im najwięcej uwagi, nie ukrywając jednocześnie swojej niechęci do reformacji i rodów z nią związanych. Autorowi herbarza trzeba jednak przyznać sumienną analizę źródeł, w swoim dziele nie umieszczał niesprawdzonych informacji. W związku z tym niektóre rody uważały, że w herbarzu nie zostały odpowiednio przedstawione, inne z kolei miały żal o ich pominięcie. Po publikacji tomu czwartego w roku 1743 ataki niezadowolonej szlachty nasiliły się. Niesieckiemu grożono pobiciem, a w jego kolegium wybito szyby.

Pracę nad piątym tomem przerwała śmierć autora a dzieło Kaspra Niesieckiego ukończył jezuita Stanisław Czapliński, lecz pozostała ona w rękopisie. 2016 07 20 12 54 05 IMG 1886

W opinii historyków, pracę Niesieckiego można porównywać z ówczesną zagraniczną literaturą genealogiczną. Choć dane dotyczące średniowiecza autor zaczerpnął od wcześniejszych heraldyków i historyków, przez co nie uniknął powtarzania "bałamutnych" opowieści, to jednak starał się wykorzystywać dostępne archiwalia i korygować fantastyczność wielu wywodów. Najbardziej wiarygodne są informacje dotyczące pokoleń z XVI−XVIII w. Herbarz Niesieckiego, chociaż źle przyjęty przez niektórych współczesnych, stał się na przeszło 150 lat jednym z głównych źródeł informacji nie tylko dla genealogów, ale i dla historyków. Mało tego, w Galicji w 1800 r. przyznano tej publikacji pomocniczy charakter dowodowy przy legitymacjach szlacheckich. Dzieło Niesieckiego po dziś dzień jest niezwykle ważną publikacją dla wszelkich badań genealogicznych i biograficznych.

Bibliografia:

Maj J., Heraldyk-jezuita, [w:] Forum Akademickie nr. 4 2006 r.

Uruski J.; – Barycz H., Z kart pamiętnikarskich bibliofila, „Roczniki Bibliot.” T. 8: 1964 z. 3–4 s

Załuski J. A., Biblioteka historyków, polityków, prawników i innych autorów polskich, Kr. 1832 s. 142–3;

Polski Słownik Biograficzny tom XXXIII – hasło Kasper Niesiecki / heraldyk

Godziny otwarcia

Katalogi Biblioteki

Skarby na Koszykowej - Herbarz Polski Kaspra Niesieckiego

Szukaj na stronie