„Filmowcy przedwojennej Warszawy” – najnowsza edycja wydawnicza Biblioteki.
Dzięki wsparciu finansowemu Samorządu Województwa Mazowieckiego, nakładem naszej Biblioteki ukazała się książka „Filmowcy przedwojennej Warszawy”, przybliżająca świat osiągnięć sztuki filmowej Warszawy okresu dwudziestolecia międzywojennego, poprzez ukazanie sylwetek reżyserów tamtego okresu. Omówiono w niej dorobek realizatorski takich twórców jak Michał Waszyński, Mieczysław Krawicz, Juliusz Gardan, Henryk Szaro, Jan Nowina-Przybylski, Ryszard Ordyński, Leonard Buczkowski i Józef Lejtes. Autorem publikacji jest nasz kolega biblioteczny, starszy kustosz mgr Piotr Kitrasiewicz, z pasji i wykształcenia historyk kina.
Reżyserzy będący bohaterami książki stanowili główny – i w zasadzie jedyny - trzon realizatorów polskich filmów w II RP. Świat filmowej Warszawy był hermetyczny i niewielki. Jeszcze mniej niż reżyserów było fachowych operatorów, scenografów, kompozytorów czy autorów scenariuszy. Nazwiska operatorów Stanisława Lipińskiego, Alberta Wywerki czy Seweryna Steinwurzela występują w większości zrealizowanych w latach trzydziestych filmów, podobnie jak duetu scenograficznego Jacek Rotmil i Stefan Norris. Do komedii muzykę komponował zazwyczaj Henryk Wars, a słowa piosenek pisał Ludwik Starski, względnie Emanuel Schlechter. Głównym scenarzystą przedwojennych filmów był Anatol Stern. To samo dotyczyło aktorów, powtarzały się ich twarze i nazwiska: Jadwiga Smosarska, Helena Grossówna, Franciszek Brodniewicz, Kazimierz Junosza-Stępowski, Eugeniusz Bodo, Aleksander Żabczyński…Zwłaszcza Mieczysława Ćwiklińska wydawała się wszechobecna, powielając schemat rozkapryszonej i zwykle głośnej hrabiny lub innej salonowej damulki, względnie małomiasteczkowej paniusi. W samym roku 1939 wystąpiła aż w dziesięciu filmach!
„Filmowcy przedwojennej Warszawy” są pierwszym kompendium wiedzy o reżyserach tamtego okresu ujętym w formie ich sylwetek twórczych.
- Mam nadzieję, że sięgną po nią nie tylko specjaliści badający dzieje polskiego kina, ale również – a raczej przede wszystkim – szerokie rzesze miłośników naszego filmu sprzed roku 1939, których ciągle przybywa, o czym świadczy wzrastająca na rynku książki liczba pozycji o II Rzeczypospolitej i poszczególnych gałęziach jej kultury, jak również rozmaite portale i blogi internetowe poświęcone staremu polskiemu kinu, głównie jednak jego gwiazdom i amantom. – powiedział Piotr Kitrasiewicz.
Z kolei recenzent tej publikacji, filmoznawca dr Paweł Jaskulski, napisał:
„Podkreślę niebagatelną wartość poznawczą książki. Autor nie tylko przypomina fabuły, odsłania realizacyjne kulisy (pasjonująca dygresja o pożarze podczas prac montażowych nad filmem Lejtesa Kościuszko pod Racławicami), podaje ceny biletów, pisze o wysokości gaż aktorskich i reżyserskich, zachęca sympatyków X muzy do przypomnienia sobie niektórych filmów. Pisze oczywiście również o tych niedostępnych dziełach, których kształt rekonstruuje na podstawie dobrze dobranych cytatów z dawnych recenzji, czy wreszcie o projektach niezrealizowanych. Autor z każdego omawianego twórcy wydobywa indywidualny rys, dzięki czemu wyposaża czytelnika w dużą wiedzę o polskim kinie przedwojennym”.
Książka zawiera ilustracje na które składają się fotografie reżyserów i aktorów, kadry z ówczesnych filmów, foldery i programy kinowe, afisze oraz plakaty.
Przedsięwzięcie sfinansowane ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego