12 lutego 2020 roku w Bibliotece Publicznej m.st. Warszawy odbyła się uroczystość otwarcia wystawy prac nagrodzonych podczas 27. Biennale Ilustracji Bratysława (BIB). W spotkaniu uczestniczyli dostojni goście ze Słowacji i Austrii: ambasador desygnowany Republiki Słowackiej w Polsce Andrej Droba, dyrektor Instytutu Słowackiego w Warszawie Adrián Kromka oraz prezes Związku Polaków w Górnej Austrii Jacek Jabłoński. Spotkanie prowadziła Ewa Gruda.
Biennale Ilustracji Bratysława (BIB) zostało powołane do życia w 1967 roku. Od ponad 30 lat organizatorem konkursu jest Międzynarodowy Dom Sztuki dla Dzieci BIBIANA – miejsce niezwykłe, ukierunkowane na wspieranie rozwoju oraz promocję sztuki dla dziecka.
BIB to międzynarodowy przegląd współczesnych ilustracji książek dla dzieci i młodzieży. Ta wyjątkowa impreza, mająca miejsce w każdym roku nieparzystym, należy do najbardziej prestiżowych wydarzeń związanych ze sztuką dla dziecka. Za każdym razem uczestniczą w niej najwięksi artyści i znawcy ilustracji. Konkursowi towarzyszy wystawa oraz międzynarodowe sympozjum. Całe wydarzenie zostało objęte patronatem UNESCO oraz IBBY. Podczas Biennale przyznawane są główne nagrody: Grand Prix, Złote Jabłka i Plakietki.
Jedną z osób wielce zasłużonych w organizacji Biennale jest dyrektor Sekretariatu BIB oraz kuratorka wystawy laureatów Viera Anoškinova. Jej kuratorski opis wystawy został odczytany podczas spotkania:
„Biennale Ilustracji Bratysława już od ponad pięćdziesięciu lat umożliwia zarówno dzieciom, jak i dorosłym, zanurzenie się w magicznym świecie obrazu. W minionym 2019 roku, podczas konkursu, czterystu szesnastu ilustratorów z czterdziestu siedmiu krajów z całego świata zaprezentowało ponad trzy tysiące prac. Międzynarodowe jury, składające się z dziesięciu osób, miało nie lada problem z wybraniem zwycięzców. Werdykt wydano po czterech dniach burzliwych obrad.
Laureatem Grand Prix został irański artysta plastyk Hassan Moosavi, którego nagrodzono za ilustracje do książki Bokser. Ten niezwykle utalentowany ilustrator wykorzystuje w swoich pracach przede wszystkim ciepłe i żywe kolory, dzięki czemu jego tętniące życiem obrazy wręcz ożywają w oczach czytelnika.
Pięć Złotych Jabłek powędrowało na różne kontynenty.
ChengliangZhu z Chin stworzył ilustracje, które dzięki wnikliwemu obrazowaniu pomagają dzieciom zrozumieć świat i przyrodę. Artysta wykorzystuje tradycyjne kolory: czerwony, czarny, złoty, biały. Często wprowadza do swoich obrazów logogramy. Natchnienie czerpie zarówno ze współczesnej sztuki chińskiej, jak i z tej najbardziej tradycyjnej, klasycznej.
Odmiennym stylem charakteryzują się ilustracje Janisa Blanksa z Łotwy. W swojej opowieści o kreciku artysta stworzył historię zwierzątka, którego nikt nie lubi. Opracował ciekawą horyzontalną kompozycję, w której łączy współczesną ikonografię z renesansowym stylem mistrzów. W jego pracach odnaleźć można cytaty ze znanych dzieł, np. z Ostatniej wieczerzy Leonarda da Vinci.
Ilustracje rosyjskiego artysty Antona Lomaeva stworzone zostały w sposób bardzo delikatny, z uwagą skupioną na licznych drobnych detalach, które czytelnik może odczytywać wciąż na nowo, angażując głębokie pokłady wyobraźni. Prezentowana książka przedstawia historię relacji ojca z synem.
Wen Dee Tan z Malezji w sposób prosty, ale z wykorzystaniem wielobarwnych akcentów, pokazuje historię dziewczynki odrzucanej z powodu jej ognistego koloru włosów. Silny i ekspresywny przekaz ilustratorski jest całkowicie zrozumiały nawet bez znajomości tekstu.
Ostatnie Złote Jabłko trafiło do Soo Jung Myung z Korei Południowej. W swej książce, w której ważną rolę odgrywa przyroda, artystka w wyważony sposób posługuje się kolorami. Czytelny, ciekawy schemat zostaje w jej ilustracjach wielowarstwowo wzbogacony o cenne szczegóły. Przy każdym kolejnym spojrzeniu na ilustracje można odnaleźć w nich coś nowego i ważnego.
Jedną z pięciu Plakiet BIB otrzymała Anat Warshavski z Izraela za historię o trzech pingwinach, które otwierają restaurację i przekonują się na własnej skórze, jak trudno jest zadowolić gusta wszystkich klientów. Autorka przedstawia swoje żywe i energiczne postaci, wykorzystując podstawowe kolory: czerwony, niebieski, żółty i czarny. Książka ta jako jedyna została dostrzeżona przez jury w kategorii komiksów dla dzieci.
Na tle wielu ilustracji z wykorzystaniem koloru uwagę zwracają prawie monochromatyczne obrazy portugalskiego artysty André Letrii, znanego w Polsce z opracowania graficznego wielkoformatowej książki Morze, utrzymanej w kolorach: niebieskim, białym i czarnym. A Guerra Letrii to, jak tytuł wskazuje, książka o wojnie. Nagromadzenie powtarzanych elementów nasuwa myśl o zaklętym kole wojny, o braku nadziei.
Dla japońskiego ilustratora Chiki Kikuchi charakterystyczny jest ekspresywny styl malarski. Wrażenie ruchu w naturze artysta osiąga dzięki takiemu położeniu kolorów, by powstał efekt ruchu. Niektóre ilustracje zbliżone są do abstrakcji, inne zaś przypominają japońską kaligrafię i oddają japońskie zamiłowanie do szczegółu.
W opozycji do tej barwności pozostają ilustracje Maji Kastelic ze Słowenii. Zilustrowana przez nią książka przedstawia historię chłopca, który boi się ciemności. W ilustracjach autorka wykorzystała minimalistyczny schemat kolorystyczny, jednocześnie precyzyjnie wykorzystując światło i kontrast, dzięki czemu czytelnik może lepiej zrozumieć emocje dziecka.
Oryginalnie prezentują się ilustracje Guilherme’a Karstena z Brazylii. Opowiadają o głośnym dźwięku, który niesie się przez świat, wywołując chaos i zamieszanie. Co to może być? Odpowiedź na to pytanie została podana w wyjątkowy i niepowtarzalny sposób za pomocą kolażu.
Tradycją Biennale Ilustracji w Bratysławie jest przyznawanie nagród spoza ścisłego schematu konkursowego, Tak więc, oprócz wymienionych: Grand Prix, Złotych Jabłek i Plakiet jury przyznało cztery wyróżnienia dla wydawców. Otrzymały je dwa wydawnictwa z Brazylii oraz po jednym: z Ekwadoru i z Wielkiej Brytanii.
Jak co roku, podczas BIB obradowało jury dziecięce, które tradycyjnie nie zgodziło się z werdyktem jury profesjonalnego. Nagrodę tego gremium otrzymał ilustrator słowacki Svetozár Košický, zaś nagrodę Burmistrza Miasta Bratysława: Boris Šima”.
Uroczysty wieczór 12 lutego uświetnił występ Jadwigi Roguskiej, wiolonczelistki, studentki IV roku Uniwersytetu Muzycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie oraz Wiedeńskiego Uniwersytetu Muzyki i Sztuk Scenicznych. Artystka koncertuje jako solistka i kameralistka oraz jako muzyk orkiestrowy. Goście spotkania w Bibliotece na Koszykowej wysłuchali w jej wykonaniu utworów Jana Sebastiana Bacha i Carla Alfreda Piattiego.
Wielką atrakcją dla Dostojnych Gości było poznanie wnętrz Biblioteki: tych nowoczesnych, jeszcze pachnących świeżością, i tych dawnych, z nastrojową Salą im. St. Kierbedziów.
Biblioteka na Koszykowej
ul. Koszykowa 26/28, Warszawa
Wstęp wolny
