Współczesny świat umożliwia realizowanie młodym ludziom realizację własnych ambicji i planów, ale wymaga też od nich siły i determinacji w dążeniu do celu. Różne idee i pomysły na życie, często sprzeczne, bywają propagowane przez ludzi, którzy nie dopuszczają kompromisów i próbują narzucić innym swój światopogląd jako jedyny słuszny. Odnalezienie własnej drogi w takich warunkach wymaga odwagi do przeciwstawienia się oczekiwaniom innych. Książki w tej kategorii przedstawiają losy postaci kontestujących schematy życia społecznego, do których nie umieją i nie chcą się dopasowywać.
Literatura piękna
Nicholas Gannon, Podróż na koniec świata, przeł. Maria Grabska-Ryńska, Katowice: Debit, 2018 – Archer Helmsley jest wnukiem pary słynnych podróżników. Kiedy ci nie powracają z jednej z wypraw, wraz z przyjaciółmi postanawia wyruszyć w świat, żeby sprowadzić ich bezpiecznie do domu. Muszą jednak stawić czoła sceptycznym dorosłym, własnym słabościom oraz światu, który okazuje się o wiele bardziej niezrozumiały, niż myślał. Spokojnie prowadzona narracja pokazuje nieszablonowe podejście do tematyki przygody oraz tego, jak może rozwijać. Podkreśla też siłę przyjaźni, która daje siłę nawet w najtrudniejszych okolicznościach i łączy ludzi o bardzo różnych osobowościach.
Gosia Herba i Mikołaj Pasiński, Słoń na księżycu, Poznań: Centrala, 2016 – pewnego dnia astronomka odkrywa, że na pozornie pustym Księżycu mieszka słoń. Kiedy odkrywczyni spotyka się z niedowierzaniem ze strony Towarzystwa Księżycowego, postanawia osobiście polecieć w kosmos, żeby udowodnić wszystkim, że ma rację. Oryginalnie ilustrowana książka opowiada o tym, że warto bronić własnego zdania w konfrontacji z opiniami tych, których uważa się za autorytety. Przynależność do prestiżowej organizacji nie zapewnia monopolu na słuszność; historia astronomki może być przykładem, że wszystkie twierdzenia, niezależnie od ich ugruntowania, zwłaszcza te niepotwierdzone doświadczeniem, warto i należy podważać i walczyć o swoje.
Yoon Ha Lee, Smocza Perła, przeł. Agnieszka Fulińska i Aleksandra Klęczar, Kraków: Galeria Książki 2019 – trzynastoletnia Min mieszka na pustynnej planecie Jinju i marzy o wstąpieniu w szeregi Sił Kosmicznych, które umożliwiłyby jej podróżowanie po odległych światach. Kiedy znika jej brat i wszyscy posądzają go o dezercję ze wspomnianej jednostki, dziewczyna wyrusza samotnie w awanturniczą wyprawę, żeby sprowadzić go do domu i oczyścić z zarzutów. Musi przy tym stawić czoła oczekiwaniom swojej rodziny, uprzedzeniom żywionym przez ludzi wobec istot jej rodzaju, własnym lękom i niepewności. Podczas podróży napotka też wiele trudnych wyborów etycznych i moralnych, które nie tylko uświadomią jej, kim jest, lecz także pozwolą się rozwinąć i sprawią, że nigdy już nie będzie tą samą osobą.
Jean-Yves Ferri, Didier Conrad, Córka Wercyngetoryksa, przeł. Andrzej Frybes i Marek Puszczkiewicz, Warszawa: Egmont, 2019 – Wercyngetoryks, legendarny wódz Galii, przekazuje swojej córce Adrenalinie torkwes, insygnium władzy, i prosi o to, żeby kontynuowała jego dzieło stawiania oporu Rzymianom. Nastolatka zostaje oddana pod opiekę Asteriksa i Obeliksa i oczekuje się od niej, że dostosuje się do życia wioski, w której musi się ukrywać. Tymczasem Rzymianie zamierzają odebrać jej torkwes i zrobić z niej porządną mieszkankę imperium. Adrenalina próbuje znaleźć sposób na wyplątanie się z sieci oczekiwań i zobowiązań, w którą wpada wbrew swojej woli. Okazuje się także, że wielu innych młodych mieszkańców wioski nie chce iść śladami swoich rodziców i ma całkiem inne pomysły na życie. Wokół Adrenaliny, wolnego ducha, szybko formuje się grupa, która nie zamierza poddawać się woli rodziców czy wymogom tradycji i stara się wywalczyć dla siebie możliwość wyboru dalszego losu.
Myriam Sayalero, Baśnie, których nie czytano dziewczynkom, il. Mikołaj Rejs, przeł. Barbara Bardadyn, Warszawa: Wydawnictwo Juka-91, 2018 – zbiór baśni z różnych stron świata, które łączy ze sobą pragnienie samodzielnego decydowania o swoim losie. Spotykamy tu silne postaci kobiece, które nie poddają się społecznym konwenansom i kiedy sprawy przybierają niepomyślny obrót, biorą je w swoje ręce, niezależnie od tego, czy kobietom to przystoi, czy nie. Odważna Jimena udaje mężczyznę, żeby wstąpić do armii państwa przegrywającego wojnę, Śnieżyczka pomaga królewiczowi wyplątać się z zobowiązań zaciągniętych wobec jej ojca-diabła, księżniczka ratuje swojego wybranka przed śmiercią zapowiedzianą w przepowiedni. To tylko kilka przykładów z różnorodnej galerii postaci, które nie pozwalają na to, żeby ktokolwiek inny dyktował im warunki – same ustalają własne zasady i dążą do życia w zgodzie z tym, czego same pragną.