2005.04.28 - 06.15 Wystawa "Hans Christian Andersen" - Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy

belka platforma

Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy – Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego
brała udział w projekcie Regionalna Platforma Informacyjna – Kultura na Mazowszu

Wystawa "Hans Christian Andersen, Wielki Książę Baśni"

Zorganizowana przez Muzeum Książki Dziecięcej z okazji 200. rocznicy urodzin i 130. rocznicy śmierci pisarza

Wystawa Wielki Książę Baśni jest próbą spojrzenia na Andersena z perspektywy 130 lat (znów okrągła rocznica), jakie minęły od jego śmierci. Wiadomo już, że za życia stał się sławny dzięki twórczości literackiej w ogóle (pisał – obok baśni - powieści, utwory poetyckie, dramaty, libretta operowe, dzienniki i pamiętniki z licznych podróży oraz utwory autobiograficzne), lecz jego trwałym dorobkiem pozostały jedynie baśnie, wydane po raz pierwszy w roku 1835 (kolejna rocznica) pod znamiennym tytułem Baśnie opowiedziane dla dzieci, przy czym wpóźniejszych edycjach, jak wiemy, Andersen rezygnuje z tak wyraźnego określenia adresata. W Polsce pierwsze przekłady ukazały się około roku 1850 w czasopismach, zaś pierwsze wybory baśni zaczęły pojawiać się w latach dziewięćdziesiątych. Najstarszy zbiór jaki pokazujemy, to Bajki i Opowiadania przez H. K. Andersena, wydane w Warszawie w 1898 roku. Wystawa prezentuje też w większym wyborze polskie wydania baśni z pierwszej dekady dwudziestego wieku, niektóre z unikatowymi ilustracjami, m.in. Edmunda Dulaca (ok. 1913 roku) Wśród wydań obcojęzycznych na szczególną uwagę zasługuje wspomniany wyżej pięcioksiąg Eventyr og Historier, drukowany gotycką czcionką, wydany pod koniec XIX wieku w Kopenhadze i bogato zdobiony czarno-białą grafiką.

Nie bez przyczyny opis wystawy rozpoczęłam podkreśleniem teatralnych pasji H. Ch. Andersena. Jego wielkie, nie spełnione za życia marzenie, aby być człowiekiem teatru, po latach okazuje się nie mrzonką, jak by się mogło wydawać, lecz zgoła przeczuciem. Otóż wystarczy prześledzić repertuar teatrów dla młodego widza, aby dostrzec, jak ogromną rolę odgrywa w nim twórczość Andersena. Jego baśnie grane są niezmiennie od lat. Ich adaptacja na ogół nie nastręcza wielkich trudności, a to zapewne dzięki wewnętrznej dramaturgii i dobrej konstrukcji. Zaś temat jest i pozostanie bliski każdemu, bez względu na etap życia i epokę. Jest nim przecież Życie – z jego wyborami, z jego nieraz bezbrzeżnym smutkiem, koniecznością poświęcenia, a nawet ofiary. Stąd na naszej wystawie Wielki Książę Baśni jest jednocześnie Wielkim Księciem Teatru – tak jak o tym marzył...

Pokazujemy zdjęcia z różnych spektakli teatralnych, recenzje i artykuły, adaptacje baśni (m.in. zaczytane zupełnie Baśnie Andersena na scenie), a także lalki, maski i dekoracje z wystawianej obecnie w warszawskim Teatrze “Lalka” Królowej Śniegu. Wdzięczna Mała Syrena, również wypożyczona z “Lalki”, pokazuje drogę do kącika biograficznego, jakby zachęcając do poszukiwania w Baśniach poetyckiej refleksji pisarza nad jego własnym życiem. Tu można obejrzeć zdjęcia domów z Odense, w których spędził dzieciństwo H. Ch. Andersen, a teraz mieszczą się muzea jemu poświęcone, poznać wizerunki osób, które odegrały w życiu pisarza wielką rolę (Jonas Collin – opiekun i mentor oraz trzy damy, które Andersen darzył uczuciem), a także popatrzeć na wcale bogatą galerię jego portretów. Nie znajdziemy natomiast żadnych nowinek, o których zrobiło się głośno w najnowszych tekstach poświęconych Andersenowi – ani domysłu, że był synem króla, ani ploteczek alkowianych. Pozostaliśmy przy wizerunku pewnym i tradycyjnym. To był nasz wybór.

Wystawę wzbogacają kopie dokumentów związanych ze światowymi obchodami Roku Andersena, a także prezentacja prestiżowych nagród noszących imię wielkiego baśniopisarza – Medalu IBBY, zwanego Małym Noblem, przyznawanego wybitnym twórcom sztuki dla dziecka oraz Listy Honorowej im. H. Ch. Andersena, na którą wpisywane są najlepsze książki dla młodego czytelnika.

Zachęcam do zwiedzenia wystawy jeszcze z jednego powodu. Zgromadziliśmy tam sporą kolekcję kopii znakomitych ilustracji do Baśni Andersena. Jest zatem okazja, by obejrzeć różne wizerunki Dziewczynki z zapałkami, a także ilustracje między innymi takich artystów, jak Edmund Dulac, Michał E. Andriolli, Franciszek Kostrzewski, Olga Siemaszko, Jan Marcin Szancer, Janusz Grabiański, Jerzy Srokowski, Zbigniew Rychlicki (jedyny polski laureat Medalu im. H. Ch. Andersena) Janusz Stanny, a z artystów młodszego pokolenia – Krystyna Lipka-Sztarbałło, Krystyna Michałowska, Ewa Salamon.